Żerowisko dla prawników na koszt dzieci i rodzin

FWS wyraziła w Sejmie społeczny sprzeciw wobec zabierania dziecku niezależnego kuratora. Zastępowanie kuratora adwokatem lub radcą prawnym jest tworzeniem żerowiska, źródła dochodów i pola do nadużyć, dla zawodowych prawników. FWS wskazała podstawy podejrzenia przedwyborczej zmowy między rządową stroną parlamentarną a zawodowymi prawnikami w celu wymiany różnych form poparcia na przysługi ustawodawcze.

Fundacja Wolne Społeczeństwo (FWS) stwierdziła w wystąpieniach do Sejmu z dni 26 i 27 czerwca 2023 r., że projekt ustawy o fałszywym reprezentancie dziecka (“projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw z dnia 11 maja 2023 r.”), narusza konstytucyjne prawa do społecznej ochrony dziecka w rodzinie oraz do sądu i do obrony praw niezależnej od interesów państwa lub innej strony trzeciej, a także normę równości (art. 18, art. 72, art. 45, art. 32 Konstytucji). FWS wskazała potrzebę doprowadzenia do demokratycznej debaty o zagrożeniach wynikających z tworzenia fikcji prawnej: profesjonalnej reprezentacji dziecka przed sądem, i powierzania podmiotom komercyjnym lub zależnym od funkcjonariuszy państwowych, w szczególności adwokatom lub radcom prawnym, podejmowania decyzji procesowych przysługujących dziecku w odniesieniu do jego spraw lub jego relacji rodzinnych, a to wbrew art. 18 i art. 72 Konstytucji. W dodatku projekt ustawy o fałszywym reprezentancie dziecka narusza konstytucyjne zasady podziału władz oraz inicjatywy ustawodawczej (art. 10 ust. 2, art. 118 ust. 1 Konstytucji).

Sprzeczność projektu z art. 18, art. 72, art. 45, art. 32 Konstytucji wynika z pozbawiania dziecka prawa do niezależnego kuratora i do nadzoru kuratora nad pomocą adwokacką. Naruszeniami przepisów art. 10 ust. 2, art. 118 ust. 1 Konstytucji są: brak konsultacji społecznych, niejawna inicjatywa ustawodawcza Rady Ministrów, pozorowanie poselskiej inicjatywy ustawodawczej.

W zakresie postępowania Komisji Nadzwyczajnej do spraw zmian w Kodyfikacjach (dalej: “komisja”) Fundacja Wolne Społeczeństwo (FWS):

1. Wniosła o odrzucenie projektu w części dotyczącej “reprezentanta dziecka” oraz w zakresie kształtowania realizacji praw: do społecznej ochrony dziecka w rodzinie, oraz do kuratora niezależnego także w swej działalności zawodowej i źródle utrzymania od osób sprawujących władzę publiczną, jak również do pomocy adwokata lub radcy prawnego świadczonej w miarę potrzeb na zlecenie takiego kuratora.

2. Wniosła o zorganizowanie wysłuchania publicznego w przedmiocie projektu i związanego z nim uporczywego braku przeciwdziałania nierzetelności usług prawniczych w sprawach rodzinnych, zaświadczanej latami, publicznie i wielokrotnie ze strony parlamentarnej:

   Jarosław Kaczyński, w: A. Nowak, Intelektualna historia III RP, Warszawa 2013, str. 317.

   (…) Konkretny przykład: kobieta, bardzo nieporadna życiowo, wniosła do majątku małżeńskiego mieszkanie. Po rozwodzie została przez byłego męża na podstawie wyroku sądu pozbawiona tego mieszkania bez najmniejszych podstaw ku temu. W całym kilkusettysięcznym mieście nie ma adwokata, który by się ośmielił napisać odwołanie od tej decyzji. Każdy adwokat bowiem wie, że takie odwołanie byłoby w istocie powiadomieniem o popełnieniu przestępstwa przez sędziego. Adwokat, żeby załatwiać sprawy w sądach, musi mieć dobre układy z sędziami (…)

3. Wniosła o zorganizowanie dodatkowego posiedzenia komisji celem zbadania ustaleń uzasadniających odrzucenie projektu ustawy o fałszywym “reprezentancie dziecka”, dotyczących bezprawia sądowego wspieranego przez adwokatów i radców prawnych w postępowaniach rodzinnych: (A) poselskich ustaleń dotyczących działania w sprawach rodzinnych “korporacji urzędniczej” i rządowego wpływania na sąd celem ochrony porywaczy dzieci; (B) ustaleń w sprawie działania byłego sędziego, adwokata jako “wolontariusza adopcyjnego” i opiekuna prawnego dziecka w postępowaniu adopcyjnym; (C) ustaleń w sprawie przestępczej “legalizacji” porwania dziecka z Polski dokonanej z pomocą sędziego i funkcjonariusza rządowego w skierowaniu za granicą postępowania na fałszywy tor “konwencji haskiej”; (D) ustaleń w sprawie wydania wobec bierności profesjonalnego pełnomocnika przez sędzię w Sądzie Okręgowym we Wrocławiu postanowienia o utrzymaniu w mocy fikcyjnego, niewydanego orzeczenia w przedmiocie odebrania dziecka; (E) rządowych ustaleń dotyczących niemieckiego wzoru “reprezentanta dziecka” (“Verfahrensbeistand”) i zagranicznych powiązań urzędników i adwokatów.¹

4. Domagała się także od strony parlamentarnej uznania obecności jej przedstawiciela przynajmniej w roli publiczności w postępowaniu sądowym w Katowicach dotyczącym przestępstw popełnionych przeciwko dziecku przez byłego sędziego, adwokata występującego przed sądem zamiast niezależnego kuratora,² za konieczną celem ochrony działania społeczeństwa cywilnego (obywatelskiego) wobec podejrzenia przedwyborczej zmowy między rządową stroną parlamentarną a zawodowymi prawnikami w celu wymiany różnych form poparcia na przysługi ustawodawcze w zakresie ustanowienia fikcji prawnej: profesjonalnej reprezentacji dziecka przed sądem, i powierzania podmiotom komercyjnym lub zależnym od funkcjonariuszy państwowych, w szczególności adwokatom lub radcom prawnym, podejmowania decyzji procesowych przysługujących dziecku w odniesieniu do jego spraw lub jego relacji rodzinnych, a to w sytuacji przedwyborczego ubiegania się polityków o poparcie lub przychylność prawników, za którą prawnicy mogą płacić przysługami ustawodawczymi, tworząc dla prawników liczne źródła wielkich dochodów pozyskiwanych poza niezależną kontrolą, poza kontrolą demokratyczną i społeczną, kosztem dziecka i rodziny, tworząc dla ewentualnych korzyści wyborczych ogromne pole do prawniczych nadużyć na szkodę dziecka i rodziny.

Zgodnie z przepisami art. 18, art. 72 i art. 45 Konstytucji, każdemu przysługuje w Rzeczypospolitej prawo do sądu obejmujące możność obrony jego praw i jego interesów w sposób niezależny od innych podmiotów, także od Rzeczypospolitej i od jej przedstawicieli oraz funkcjonariuszy. Celem realizacji wyżej wskazanych praw ustanowiono w Rzeczypospolitej instytucję kuratora do postępowania sądowego, w którym osoba małoletnia nie może osobiście nie tylko występować przed sądem, ale także nie może z powodu braku koniecznego przygotowania podejmować decyzji i kierować poczynaniami swego pełnomocnika. Różnica między kuratorem ustanowionym dla osoby małoletniej do postępowania sądowego a pełnomocnikiem lub reprezentantem osoby pełnoletniej w postępowaniu sądowym wynika z dodatkowego obciążenia kuratora podejmowaniem decyzji, które osoba pełnoletnia i mocodawca pełnomocnika podejmuje osobiście, a także z dodatkowego obciążenia kuratora obowiązkiem nadzorowania i oceny czynności swego ewentualnego pełnomocnika. Istotą działania profesjonalnego reprezentanta sądowego w osobie adwokata lub radcy prawnego jest reprezentowanie, ponowne przedstawianie przed sądem stanowiska pierwotnie przedstawionego (pełnomocnikowi) przez mocodawcę, i czynienie tego w formie przewidzianej dla stosownego postępowania sądowego. Tymczasem kurator w pierwszej kolejności obowiązany jest do podejmowania decyzji o kierunku prowadzenia sprawy osoby, której dotyczy sprawowana przezeń kuratela, natomiast czynności sądowe może w miarę potrzeb wykonywać osobiście lub zlecać swemu przedstawicielowi, którym może być adwokat lub radca prawny. Tylko takie ukształtowanie podmiotowości udziału osoby małoletniej w postępowaniu sądowym pozwala na ochronę jej praw oraz interesów w sposób zbliżony do ochrony praw oraz interesów, którą zapewnia się osobom pełnoletnim. Kurator w tym modelu ochrony praw powinien być osobą jak najbliższą osobie małoletniej swymi interesami i osadzeniem społecznym, natomiast ewentualnie wspierający go adwokat, radca prawny, tłumacz powinien dysponować wiedzą konieczną do spełnienia wymogów formalnych i technicznych postępowania sądowego.

Zawarta w projekcie ustawy o fałszywym reprezentancie dziecka propozycja zabrania dziecku prawa do niezależnego kuratora wprost narusza wyżej wskazane prawa konstytucyjne. Stanowiące istotę tej propozycji połączenie roli kuratora i profesjonalnego pełnomocnika w osobie adwokata lub radcy prawnego pełniącego rolę (fałszywego) “reprezentanta dziecka” jest ustanowieniem fikcji prawnej, ponieważ rola ta nie obejmuje faktycznej czynności reprezentowania, więc nie należy mówić o “reprezentancie”, a także jest otwarciem drogi do podporządkowywania interesów osoby małoletniej interesom strony państwowej, której zgodnie z wyżej cytowanym wskazaniem posła Jarosława Kaczyńskiego podporządkowany jest lub może być adwokat lub radca prawny.

Wykonywanie zawodów adwokata i radcy prawnego nie było organizowane w sposób właściwy dla obsługi zadań wyżej wskazanych jako zadania kuratora. W szczególności nie zapewniono środków kontroli zgodności działania adwokata lub radcy prawnego z interesami jego mocodawcy, a to z powodu obciążenia samego mocodawcy obowiązkiem tej kontroli. Jednocześnie przeciętny obywatel i wyborca nie bierze pod uwagę tego braku organizacyjnego, odruchowo kojarząc adwokata z kompletną realizacją potrzebnych zadań sądowych, nie biorąc pod uwagę, że w przypadku osoby małoletniej do załatwienia pozostają nie tylko zadania sądowe, lecz przede wszystkim podejmowanie decyzji istotnych życiowo i społecznie, z których wynikają te zadania sądowe. Ani adwokat ani radca prawny nie jest powołany i przygotowany do podejmowania takich decyzji.

Pominięcie konsultacji społecznych w postępowaniu legislacyjnym dotyczącym projektu należy oceniać w kontekście prowadzenia tego postępowania przez osoby, które nie uzyskały mandatu poselskiego w wyborach spełniających wymogi art. 100 ust. 1 Konstytucji w zakresie realizacji uprawnienia każdego wyborcy do zgłaszania kandydatów na posłów i senatorów. W sytuacji legislacyjnej stanowiącej rażące naruszenie norm konstytucyjnych i podstaw demokracji w Rzeczypospolitej koniecznym jest postulowane przez FWS przeprowadzenie wysłuchania publicznego i co najmniej częściowe odrzucenie projektu ustawy o fałszywym reprezentancie dziecka.

Ustawa o fałszywym reprezentancie dziecka została bez merytorycznego uzasadnienia zintegrowana z ustawą o ochronie przed przemocą, która jest przeprowadzana przez Sejm w sposób, dla którego nie byłoby niestosownym określenie “szantaż moralny”. W ocenie FWS funkcjonariusze rządowi wykorzystali morderstwo popełnione na dziecku jako pretekst i okazję do ustanowienia w interesie zawodowych prawników, z którymi współdziałają, lub którymi są lub będą po opuszczeniu stanowisk rządowych, instytucji fałszywego reprezentanta dziecka, rzekomego “adwokata dziecka”, wbrew art. 18 i art. 72 Konstytucji, bez żadnego merytorycznego związku z okolicznościami zamordowania dziecka. Doprowadzili do fałszywego wniesienia rządowego projektu ustawy o fałszywym reprezentancie dziecka jako projektu poselskiego, i do fałszywego przedstawienia rzekomego poparcia społecznego dla fikcji prawnej reprezentanta dziecka. Uczynili to po przerwaniu prac przedstawicieli partii politycznych Prawo i Sprawiedliwość oraz Solidarna Polska z FWS i Stowarzyszeniem Wolne Społeczeństwo (SWS) nad społeczną ochroną dziecka w rodzinie obejmującą gwarancję udziału organizacji społecznej w postępowaniu sądowym dotyczącym ważnej sprawy rodzinnej dziecka.

Anonimowi rządowi twórcy projektu ustawy o fałszywym reprezentancie dziecka odrzucili wszystkie ustalenia — także poczynione podczas spotkań ze stroną społeczną w Ministerstwie Sprawiedliwości — dotyczące potrzeby realizacji normy z art. 182 Konstytucji, udziału obywateli w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości celem ochrony dziecka w rodzinie, i zastąpili gwarancję tego udziału przepisami o udziale w postępowaniu sądowym adwokata lub radcy prawnego na prawach dziecka jako strony postępowania. Takie zastąpienie jest zaprzeczeniem starań o instytucjonalne równoważenie arbitralności sądowej zaangażowaniem społecznym. Zwiększa nierównowagę w sali sądowej na korzyść strony państwowej, która uzyskuje dzięki niemu niemal absolutną dominację procesową, i to w postępowaniu dotyczącym sprawy, która niejednokrotnie w ogóle nie nadaje się do badania w postępowaniu sądowym mającym charakter zasadniczo sporny i przewidzianym do rozstrzygnięć, prostych, binarnych, skrajnych. W zaistniałej sytuacji legislacyjnej koniecznym jest zatem demokratyczne przedstawienie zarzutów bezprawia sądowego i łamania praw dziecka w zakresie dotychczas przedstawianym rządowi i innym organom państwa.

W kontekście wyżej wskazanego projektu ustawy o “reprezentancie dziecka” faktyczne sprawowanie władzy ustawodawczej przez anonimowych przedstawicieli władzy wykonawczej kryjących się za posłami i rzekomo “poselskim” projektem ustawy, a być może także sprawowanie władzy ustawodawczej przez przedstawicieli władzy sądowniczej, sędziów delegowanych wbrew Konstytucji do Ministerstwa Sprawiedliwości, stanowi bezpośrednie zagrożenie dla milionów dzieci i rodzin w Polsce oraz jest bezpośrednim łamaniem podstawowych norm demokracji maskowanym rozbudzaniem emocji dotyczących zamordowania dziecka i gołosłownymi deklaracjami anonimowego poparcia społecznego wyrażanego jakoby dziesiątkami tysięcy głosów, których nie można sprawdzić, i których zabrakło w szczególności podczas posiedzenia komisji sejmowej zajmującej się projektem w dniu 27 czerwca 2023 r., gdy o ochronę praw dziecka i rodziny zabiegała samotnie Fundacja Wolne Społeczeństwo.